Pomnikomania, jak przystało na wystawę prezentującą pomniki, nie cała mieści się pod dachem. Rozgrywa się również na niewielkim publicznym placu w samym centrum miasta. Znajduje się tam siedem prototypów pomników stworzonych z myślą o festiwalu WARSZAWA W BUDOWIE. „Pomnikomania” jest więc raczej postulatem – wezwaniem do stawiania nowych pomników – niż diagnozą zastanej sytuacji.

Po co stawiać kolejne pomniki? I po co robić kolejną pomnikową wystawę? Czy to medium nie jest przestarzałe? A przede wszystkim: czy w obliczu tylu konfliktów wokół monumentów nie warto raz na zawsze porzucić tej formuły?

Stawka wydaje się zbyt wysoka, by po prostu zrezygnować z pomników. Jako publiczne media pamięci co najmniej w tym samym stopniu, co przeszłości, dotyczą one przecież teraźniejszości oraz możliwej do pomyślenia przyszłości. Wytwarzają kanon postaci, wartości i zdarzeń historycznych, ale również wyznaczają zestaw możliwych ról społecznych, sposobów rozumienia sfery publicznej, władzy i wspólnoty. W epoce zdominowanej przez niepoliczalne, ulotne i swobodnie krążące obrazy to właśnie ciężkie, nieruchome i zlewające się z miejskim krajobrazem monumenty kumulują silne emocje społeczne, zyskują dodatkowe znaczenia i sprawczość.

Liczą się więc nie tylko historyczne „treści” pomników, ale również ich formy. To właśnie postumenty, spiż i górujące nad nami przeskalowane figury określają relację spetryfikowanej historii ze współczesnymi odbiorczyniami i odbiorcami. Nie zostawiają miejsca na dialog, wymuszają zgodę, choćby bierną. Przeszłość, reprezentowana przez nieruchome, niedosięgłe kamienne postacie, ma być jak one: jednoznaczna, indywidualistyczna i autorytarna. To wizja historii kształtowanej przez wybitne, rzekomo niezłomne jednostki oraz pojedyncze przełomowe wydarzenia. Dlatego nie wystarczy, że wprowadzimy na postumenty choćby najbardziej postępowe, rewolucyjne czy emancypacyjne bohaterki i bohaterów. Zjawiska spoza tradycyjnego kanonu po prostu nie zmieszczą się w dostępnych formach odlewniczych i na cokołach. Nieobecne w nim postacie (czy raczej ich grupy) oraz niereprezentowane wydarzenia (albo raczej procesy) wymagają odpowiadających im formuł upamiętnienia.

Twórcy wystawy:

Prototypy pomników: Karolina Brzuzan, Róża Duda i Michał Soja, Piotr Łakomy, Olga Micińska, Dominika Olszowy, Daniel Rycharski, Łukasz Surowiec.

Wystawa: Józef Gałązka, Karolina Gołębiowska, Daniel Malone i Stanisław Welbel, Gizela Mickiewicz, Jan Możdżyński, Franciszek Orłowski, Witek Orski, Krzysztof Pijarski, Liliana Piskorska, Aleka Polis, Alicja Rogalska, Szymon Rogiński, Daniel Rumiancew, Anna Shimomura, Łukasz Skąpski, Kolektyw Zbiorowy.

Kuratorzy: Łukasz Zaremba, Instytut Kultury Polskiej UW, Szymon Maliborski, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie

Koordynacja: Joanna Turek

Produkcja: Maja Szybińska, Joanna Turek, Zofia Zajkowska

Projekt architektoniczny: Aleksander Wadas Studio: Weronika Marek, Anna Odulińska, Aleksander Wadas

Projekty wykonawcze prototypów pomników: Magdalena Romanowska

Identyfikacja wizualna i opracowanie graficzne wystawy: Edgar Bąk Studio

Współpraca zespołów badawczych: Zespół badań społecznych kierowany przez Maję Głowacką i Zofię Sikorską w składzie: Katarzyna Bartosik, Anna Gańko, Bartłomiej Jankowski, Ludmiła Kruszewska, Alexandra Senn, Krzysztof Średziński

Zespół Badania Pomników Katedry Sztuki Krajobrazu SGGW, kierowany przez dr inż. arch. Kingę Rybak-Niedziółkę, w składzie: dr inż. Anna Długozima, dr inż. Ewa Kociacka-Beck, dr inż. Izabela Myszka, mgr Daria Szarejko, mgr Rafał Myszka oraz Mateusz Wieczorek

Redakcja i korekta: Justyna Chmielewska, Kacha Szaniawska

Tłumaczenia: Mohamed Mahmoud, Anna Marciniak, Magda Szcześniak, Agnes Monod-Gayraud

Wykonanie scenografii wystawy: Studio Robot (Krzysztof Czajka, Łukasz Wysoczyński)

Realizacja wystawy: Jakub Antosz, Marek Franczak, Piotr Frysztak, Szymon Ignatowicz, Artur Jeziorek, Paweł Sobczak, Marcin Szubiak, Michał Ziętek

Promocja: Kacha Szaniawska, Iga Winczakiewicz, Magdalena Zięba-Grodzka

Program edukacyjny: Dominika Jagiełło, Paweł Brylski, Marta Przasnek, Marta Przybył, Katarzyna Witt, Zespół Użyj Muzeum

Dokumentacja fotograficzna: Daniel Chrobak

Współpraca: Paweł Bojemski, Kinga Cieplińska, Joanna Kasperowska, Jerzy Klonowski, Agnieszka Kosela, Andrzej Kowalski, Krakowski Chór Rewolucyjny, Katarzyna Król, Anna Nagadowska, Dagmara Rykalska, Katarzyna Sałbut, Igor Szulc, Daniel Woźniak, Artur Wosz, Piotr Wójcik, Katarzyna Zachara, Szymon Żydek

Podziękowania:

• Aldona Machnowska-Góra, Dyrektor koordynator ds. kultury i polityki społecznej Biura Kultury m.st. Warszawy
• Hanna Jakubowicz, Dyrektor Zarządu Mienia m.st. Warszawy
• Marlena Happach, Dyrektor Biura Architektury i Planowania Przestrzennego m.st. Warszawy
• Anna Brzezińska-Czerska, Monika Komorowska, Biuro Architektury i Planowania Przestrzennego m.st. Warszawy
• Arkadiusz Pawlak, Małgorzata Smoktunowicz, Biuro Rozwoju Gospodarczego m.st. Warszawy

oraz:
Olga Bilewicz, Philomène Dupleix (Villa Arson, Nicea),Tomasz Fudala, Bartłomiej Gowin (Gowin & Siuta Sp.j.), Bartek Górka, Mateusz Halawa, Julia Kern, Kinga Kurysia, Éric Mangion (Villa Arson, Nicea), Michał Pospiszyl, Olga Rosłoń-Skalińska (Zarząd Zieleni m.st.Warszawy), Jacek Sosnowski, Klaudia Podsiadło, Adam Przywara, Marcus Seidner, Szymon Sławiec, Magda Szcześniak, Marek Szołtun (Szołtun Kamieniarstwo), Marta Wódz, Adrian Zatorski (ZAB-BUD), Agnieszka Żuk.