Zapraszamy na oprowadzanie Tomasza Fudali po wystawie „Archikolaże Ewy P. Porębskiej” połączone z pokazem filmu „Czerwony Pałac”.

Tomasz Fudala – historyk sztuki i kurator wystaw, absolwent UW, pracuje w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Współtwórca festiwalu WARSZAWA W BUDOWIE poświęconego tematyce miejskiej. Otrzymał nagrodę krytyków im. Jerzego Stajudy za wystawę „Spór o odbudowę Warszawy” (2015) oraz medal Bene Merentibus Stowarzyszenia Architektów Polskich za zasługi dla architektury polskiej

Czerwony Pałac

„Na tle toczącej się dyskusji o Pałacu Kultury i Nauki możemy mieć bardzo dziwne, ale trafne skojarzenie z toczącą się dyskusją na temat aborcji. Bo między innymi i tu i tam chodzi o podobny

problem: czy owoc gwałtu można usunąć ” stwierdza laureat Honorowej Nagrody Stowarzyszenia

Architektów Polskich SARP Tadeusz Barucki we wstępie do 28-minutowego filmu „Czerwony Pałac” zrealizowanego w 1992 roku dla Telewizji Polskiej według scenariusza Zyty Kusztry i Ewy P.

Porębskiej. Powstały niedługo po upadku komunizmu dokument okazuje się nawet po 30 latach zaskakująco aktualny.

Film prezentuje szczegółowo wyniki rozstrzygniętego w 1992 roku międzynarodowego konkursu architektonicznego na koncepcję Ścisłego Centrum Warszawy, w którym jednym z kluczowych zagadnień była kwestie przyszłości monumentalnego gmachu i jego najbliższego otoczenia. Spośród niemal trzystu nierzadko zaskakujących pod względem merytorycznym i plastycznym projektów, jury pod przewodnictwem postmodernisty Roba Kriera wybrało propozycję otoczenia Pałacu kolistym bulwarem zabudowanym wieżowcami (autorstwa zespołu architektów Bartłomieja Biełyszewa i

Andrzeja Skopińskiego). Realizacja nigdy nie nastąpiła, a plac wokół Pałacu po trzydziestu latach od tego konkursu wciąż pozostaje w dużej mierze niezagospodarowany. Tym bardziej aktualnie brzmią przywołane w dokumencie wypowiedzi architektów Andrzeja Kicińskiego, Magdaleny Staniszkis, Henryka Drzewieckiego, Olgierda Jagiełło, Czesława Bieleckiego, Zbigniewa Parandowskiego i Przemysława Szafera.

W filmie przedstawiono też materiały archiwalne, w tym akt podpisania umowy w 1952 roku przez polskiego premiera Józefa Cyrankiewicza oraz ambasadora Związku Radzieckiego Arkadija

Aleksandrowicza Sobolewa w sprawie tzw. „daru” dla Polski w postaci budowy górującego nad stolicą monumentalnego gmachu, który w istocie symbolizował sowiecką dominację. Ukazano także ujęcia ze spotkań zespołu projektowego z architektem Lwem Rudniewem i migawki z budowy. W filmie zobaczyć można także najważniejsze historyczne wydarzenia, których pałac był tłem i swego rodzaju świadkiem, m.in. słynne wystąpienie I sekretarza partii Władysława Gomułki na wiecu ludności Warszawy w 1956 roku potępiające stalinizm i zapowiadające reformy, aż po ostatni zjazd Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej PZPR w 1990 roku, gdy to właśnie w tym miejscu nastąpiła oficjalna likwidacja ugrupowania.

Niezwykle ekspresyjne ujęcia Pałacu Kultury stworzone przez znanego operatora telewizyjnego Wiesława Dobrowolskiego i skomponowana specjalnie dla tego filmu muzyka Jana Zawierskiego nadają dokumentowi dodatkowych artystycznych walorów, co nie pozostało zapewne bez wpływu na to, iż film pokazywany był także poza telewizją, m.in. w 2004 roku we Francji w Audytorium du Louvre w Paryżu w ramach Sezonu Polskiego.

Realizacja, scenariusz: Zyta Kusztra, Ewa P. Porębska

Zdjęcia: Wiesław Dobrowolski

Montaż: Marek Wojciechowski

Kierownik produkcji: Antoni Dąbrowski

Opracowanie muzyczne: Jan Zawierski

Uczestnicy: Tadeusz Barucki , Czesław Bielecki , Zbigniew Parandowski, Magdalena Staniszkis, Przemysław Szafer, Henryk Drzewiecki, Andrzej Kiciński, Olgierd Jagiełło,

Lektorzy: Ksawery Jasieński , Wojciech Okołowicz

Rok produkcji: 1992

Producent: TVP