Zapraszamy na premierę książki „Sztuka. Aktualizacja. Co widać w przestrzeni publicznej Warszawy?”.

Czy próba zamknięcia sztuki obecnej w przestrzeni miejskiej w formę praktycznej listy czy nawet, o zgrozo, arkusza kalkulacyjnego ma sens? Potrzeba uporządkowania i syntezy intensywnie rozwijającego się zjawiska przywiodła inicjatorki projektu badawczego Monikę Wróbel i Aleksandrę Litorowicz do wymyślenia sposobu, w który można byłoby to robić.

Tak powstała książka „Sztuka. Aktualizacja” (Wydawca: Fundacja Puszka), opowiadająca o warszawskiej sztuce publicznej z ostatnich lat. To, co widać w przestrzeni publicznej Warszawy rozpatrujemy w niej poprzez analizę udokumentowanych 1090 realizacji artystycznych: pomników, murali, instalacji, rzeźb i neonów z lat 1989–2023, a także zdarzeń: happeningów, performansów, akcji i innych wspólnotowych działań artystycznych z lat 2015–2023.

Jaka jest sztuka Warszawy widziana z lotu ptaka? Co widać poza jej jednostkowymi fenomenami? Co buduje krajobraz pamięci i wizualność stolicy? Czy i jak sztuka wymyśla miasto i zajmuje się współczesnością? Co zmienia? Kto ją tworzy, a kto za nią płaci? Autorki i autorzy poszczególnych rozdziałów odpowiadają na te pytania przez różne pryzmaty – liczb, nurtów, czasu, estetyki, pamięci, konfliktu, wartości inwestycyjnej czy służby publicznej.

O książce, Warszawie i jej sztuce w przestrzeni publicznej porozmawiamy w gronie części autorek i autorów poszczególnych rozdziałów – będą z nami Olga Drenda, Aleksandra Litorowicz, Szymon Maliborski, Kuba Snopek i Monika Wróbel, a także Maciej Frąckowiak, który poprowadzi panel dyskusyjny.

Na miejscu będą czekały bezpłatne egzemplarze książki.

Uczestniczki i uczestnicy premiery:

Olga Drenda jest pisarką, eseistką i tłumaczką. Ukończyła etnologię i antropologię kultury na Uniwersytecie Jagiellońskim. Wydała książki: „Duchologia polska. Rzeczy i ludzie w latach transformacji” (2016), „Wyroby. Pomysłowość wokół nas” (2018; otrzymała za nią nominację do Paszportów „Polityki” oraz Nagrodę Literacką Gdynia w kategorii esej), „Słowo humoru” (2023) oraz zbiory rozmów „Czyje jest nasze życie” (2017, z Bartłomiejem Dobroczyńskim) i „Książka o miłości” (2020, z Małgorzatą Halber). Jest także autorką tekstów do antologii „Delfin w malinach” (2017), „Prognoza niepogody” (2020) i „Hourras et désarrois. Scènes d’une guerre culturelle en Pologne” (2019). Od 2013 roku prowadzi facebookową stronę „Duchologia” poświęconą widmom epoki transformacji. Wraz z Jackiem Paśnikiem prowadzi także podcast „Dziś”. Od 2022 roku pisze felietony dla „Tygodnika Powszechnego”.
Maciej Frąckowiak jest socjologiem, doktorem nauk społecznych, badaczem miasta i kultury wizualnej. Jest adiunktem na Wydziale Socjologii UAM i wykładowcą w School of Form Uniwersytetu SWPS, a także autorem i redaktorem tekstów oraz książek naukowych i popularyzatorskich. Redaguje Dział Badań i Analiz w czasopiśmie o kulturze i projektowaniu „Notes na 6 Tygodni”. Współpracuje z instytucjami samorządowymi oraz organizacjami pozarządowymi w zakresie działań animujących miejską przestrzeń, a także debatę na jej temat. Obecnie naukowo interesuje się krajobrazem kulturowym pogranicza oraz rolą kultury w tworzeniu udanych społecznie przestrzeni publicznych.
Aleksandra Litorowicz jest prezeską Fundacji Puszka, kulturoznawczynią, badaczką i kuratorką. Wykłada w School of Form oraz School of Ideas na Uniwersytecie SWPS, a także na studiach miejskich w Instytucie Badań Przestrzeni Publicznej ASP w Warszawie. Twórczyni konkursu dla Warszawy przyszłości FUTUWAWA oraz projektów badawczych i edukacyjnych związanych z miastem i sztuką w przestrzeni publicznej. Współzałożycielka Szkoły Architektury Społeczności SAS. Kierowniczka ogólnopolskiego badania malarstwa monumentalnego oraz projektu badawczego „Place Warszawy (do odzyskania)”. Autorka inicjatywy Miastozdziczenie.pl badającej międzygatunkowe zamieszkiwanie. Pomysłodawczyni i redaktorka książki „Atlas wszystkich mieszkańców” o ludzko-pozaludzkich relacjach w Warszawie. Stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz m.st. Warszawy, w 2021 roku wyróżniona tytułem wybitnej absolwentki dwudziestopięciolecia Uniwersytetu SWPS. Członkini Społecznej Rady Kultury przy Prezydencie m.st. Warszawy.
Szymon Maliborski jest historykiem sztuki i kuratorem w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Przygotowuje doktorat w Instytucie Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 2015–2021 współtworzył festiwal projektowania Warszawa w Budowie, który podejmuje kluczowe tematy dotyczące życia miasta. Interesuje się metodami współpracy ze społecznościami lokalnymi oraz działaniami łączącymi praktyki artystyczne i edukacyjne; wdraża je w Parku Rzeźby na Bródnie. W latach 2014–2018 współtworzył projekt Muzeum na Open’erze, był między innymi współautorem wystawy „140 uderzeń na minutę. Kultura rave i sztuka w latach 90. w Polsce” (2016, 2017) i kuratorem wystawy „Jutro będzie wojna?” (2018). Współpracował z galerią Labirynt, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, ArtBoom Festival i Visegrad Fund. Od 2014 roku pracuje z Danielem Rycharskim przy kolejnych projektach i działaniach, między innymi w Kurówku i Sierpcu, czego odsłoną była przygotowana przez nich wystawa „Strachy” (2019).
Kuba Snopek jest urbanistą, publicystą i autorem książek o architekturze XX wieku. Był dyrektorem do spraw programu nauczania w Charkowskiej Szkole Architektury. Ukończył studia w Instytucie Strelka i UC Berkeley. Założył firmę doradczą Direction, w której obecnie pracuje. W latach 2019–2020 w UC Berkeley przeprowadził badania nad sztuką fundowaną przez deweloperów, czyli zjawiskiem, które nazwał „real estate art.”. Wnioski dotyczące finansowego wpływu sztuki na inwestycje powstały na podstawie pogłębionych wywiadów z deweloperami z rejonu zatoki San Francisco.
Monika Wróbel jest architektką, urbanistką i badaczką miejską, zajmuje się przestrzenią publiczną. Wiceprezeska fundacji Skwer Sportów Miejskich, wspierającej rozwój przyjaznych międzypokoleniowych przestrzeni miejskiej rekreacji (oficjalny partner inicjatywy Nowy Europejski Bauhaus). Jako ekspertka wspiera Biuro Architektury i Planowania Przestrzennego m.st. Warszawy w projektach dotyczących rozwoju przestrzeni publicznych. Doktoryzowała się na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej pracą dotyczącą relacji współczesnej sztuki publicznej z przestrzenią miejską stolicy (główna nagroda w III edycji konkursu Dyplomy dla Warszawy). Członkini rady doradczej międzynarodowego stowarzyszenia City Space Architecture zrzeszającego badaczy i praktyków przestrzeni publicznej.

O książce

„Sztuka. Aktualizacja. Co widać w przestrzeni publicznej Warszawy?” pod redakcją Aleksandry Litorowicz i Moniki Wróbel

Wydawca: Fundacja Puszka, Warszawa, 2023, wydawnictwo bezpłatne

Teksty: Sebastian Cichocki, Olga Drenda, Maciej Frąckowiak, Marek Krajewski, Aleksandra Litorowicz, Jess Łukawska, Szymon Maliborski, Kuba Snopek, Monika Wróbel

Redakcja językowa i korekta: Justyna Chmielewska
Projekt graficzny i skład: Pracownia Zbytki
Ilustracje i infografiki: Aubo Lessi

Publikacja powstała w ramach projektu Aktualizacja. Warszawa i jej sztuka publiczna realizowanego przez Fundację Puszka i współfinansowanego ze środków Urzędu m.st. Warszawy.