Otwarte dziś godz. 15-19
Wizyta
pl
Deklaracja dostępności
03/04 2025 13/07 2025
Humanistyczny modernizm. Maciej i Stanisława Nowiccy

Dwie wybitne postaci – Stanisława Sandecka-Nowicka i Maciej Nowicki – na stale zapisały się na kartach amerykańskiej i polskiej historii architektury.

 


 

Ona, utalentowana graficzka i projektantka, została pierwszą w historii Stanów Zjednoczonych profesorką w dziedzinie architektury. On, mimo młodego wieku, współpracował z największymi architektami przy prestiżowych zleceniach, których realizację przerwała tragiczna śmierć. Historia Nowickich to fascynująca opowieść o pasji tworzenia, wspólnym życiu, możliwościach i ograniczeniach burzliwego początku XX wieku.

Z doświadczeń swoich, dramatycznej historii kraju ich pochodzenia, ale też wielkiej nadziei na lepsze jutro zbudowali podstawy innowacyjnego programu nauczania i projektów architektonicznych, które zmieniły historię sztuki. Łącząc najnowsze osiągnięcia konstrukcyjne z wielkim szacunkiem dla lokalnego kontekstu, zdolnościami rozmowy i zrozumienia drugiego człowieka oraz angażując swój wielki talent, stworzyli humanistyczny modernizm, który otwierał ówczesne rozumienie architektury na nowe pola.

 

 

Odbudowa Warszawy

Pierwsze próby planowania powojennej odbudowy Warszawy rozpoczęły się pod okupacją niemiecką. Studenci i wykładowcy konspiracyjnej Szkoły Architektury byli świadomi konieczności przyszłej odbudowy. Zaraz po wojnie głównym projektantem centralnej części Warszawy został Maciej Nowicki.

Częścią propozycji Nowickiego dla centrum miasta był nowy budynek parlamentu. Był monumentalny w swoim okrągłym kształcie i eksperymentalny w swojej konstrukcji, z dachem zawieszonym na stalowych linach.

Dzielnica biznesowa, zaplanowana na terenie dawnego getta warszawskiego w dzielnicy Grzybów, stanowiła wyzwanie projektowe ze względu na przytłaczające zniszczenia i gruz. Zamiast usuwać gruz, Nowicki postanowił włączyć go do swojego projektu, aby wyróżnić krajobraz ulicy. Aby zachować ludzką skalę kompleksu, maksymalna wysokość budynków komercyjnych została ustalona na cztery piętra. Nowicki planował wykorzystać prefabrykowane elementy konstrukcyjne, aby ułatwić szybki proces budowy.

 

 

Siedziba ONZ w Nowym Jorku

Pod koniec 1945 roku Nowicki wyjechał do Stanów Zjednoczonych jako doradca kulturalny polskiej misji dyplomatycznej, a następnie uczestniczył jako polski konsultant w pracach Rady Projektowej nad nową siedzibą ONZ. Stał się częścią grupy roboczej kierowanej przez Wallace’a Harrisona, w skład której wchodziły znane osobistości, takie jak Le Corbusier i Oscar Niemeyer.

W przypadku ONZ uważał, że projekt jej siedziby jest sposobem na zdefiniowanie tożsamości organizacji. Nowicki widział w niej nie tylko skupisko budynków, ale także fizyczną manifestację zjednoczonego powojennego świata. Był autorem pięciu koncepcji, z których tylko dwie przetrwały do dziś.

 


 

Chandigarh, Indie

Ostatnim dużym zleceniem Nowickiego był projekt Chandigarh – nowej stolicy północnoindyjskiego stanu Pendżab, nad którym pracował z Albertem Mayerem i Julianem Whittleysem.

Władze indyjskie, zaintrygowane projektami i metodologią Nowickiego, zaproponowały mu stanowisko ministerialne w celu nadzorowania budowy Chandigarh. Zanim jednak projekt mógł zostać rozpoczęty, Nowicki musiał wrócić do Raleigh i zginął w katastrofie lotniczej w drodze do domu.

 

 

Wydarzenia towarzyszące:












Twórcy i Twórczynie wystawy:


Organizatorzy:


Kurator:

  • Kacper Kępiński

Współpraca kuratorska:

  • Karolina Częczek, Grzegorz Piątek

Architektura wystawy:


Identyfikacja wizualna:

  • Katarzyna Nestorowicz

Opracowanie graficzne wystawy:

  • Karolina Częczek, Katarzyna Nestorowicz, Weronika Nowak

Koordynacja wystawy:

  • Mateusz Włodarek

Produkcja i licencje:

  • Mateusz Włodarek, Kacper Tomaszewski, Weronika Sołtysiak

Komunikacja:

  • Dominik Witaszczyk, Aleksandra Zaszewska

Koordynacja wydarzeń towarzyszących:

  • Marta Baranowska

Program edukacyjny:

  • Karolina Scheibe-Skorczyk, Wioletta Januszko, Natalia Cichoń

Współpraca organizacyjna:

  • ZODIAK Warsaw Pavilion of Architecture – Monika Komorowska, Wioletta Januszko, Artur Wosz, Natalia Cichoń

Redakcja:

  • Urszula Drabińska

Tłumaczenia:

  • Natalia Raczkowska

Postprodukcja zdjęć:

  • Weronika Nowak

Realizacja wystawy:


Makiety:


Osoby artystyczne:


Materiały archiwalne:

  • Centre Pompidou, NCSU University Libraries, Muzeum Warszawy, Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Architektury we Wrocławiu, Cranbrook Center for Collections and Research, UPenn Architectural Archives, Walker Arts Center, Smithsonian Archives of American Art, The Art Institute of Chicago

Podziękowania:

  • Peter Nowicki z rodziną, Burak Erdim, Dominika Stecyk, Izabela Gola, Izabela Iwanicka-Dzierżawska, Piotr Kibort, Ewa Perlińska-Kobierzyńska, Katarzyna Iwańska-Rybka, Wanda Urbańska, Katie Mullen, Ireneusz Kotlewski

Patroni medialni:

 

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego